SKĐS - Lao vẫn là một trong những bệnh truyền nhiễm hàng đầu tại Việt Nam. Lao màng não là thể lao cực kỳ nguy hiểm, có nguy cơ tử vong cao và để lại di chứng thần kinh nặng nề nếu không được phát hiện sớm.
Thai phụ nguy kịch do nhiễm lao màng não
Mang thai 27 tuần, một thai phụ xuất hiện triệu chứng sốt, đau đầu và được chẩn đoán, điều trị cúm A. Tuy nhiên, bệnh tình ngày càng trở nặng. Kết quả chọc dịch não tủy phát hiện vi khuẩn lao.
Trước đó, vào đầu tháng 7, người bệnh có biểu hiện sốt, đau đầu liên tục và được nhập viện tại địa phương. Sau 5 ngày điều trị cúm A nhưng không thuyên giảm, các triệu chứng ngày càng nghiêm trọng hơn. Kết quả chụp MRI sọ não cho thấy tổn thương lan tỏa, làm dấy lên nghi ngờ về một bệnh lý nhiễm trùng thần kinh.
Người bệnh được chuyển đến Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai. Kết quả chọc dịch não tủy ghi nhận tế bào tăng cao, protein cao, glucose hạ thấp – những đặc điểm điển hình của lao màng não. Tình trạng bệnh nhân diễn biến xấu rất nhanh, rơi vào trạng thái lơ mơ, rối loạn ý thức và phải chuyển sang khoa Hồi sức tích cực.
Các bác sĩ đã nỗ lực tối đa để duy trì thai kỳ đến tuần 34. Tuy nhiên, do cạn ối, cuộc phẫu thuật bắt con đã được tiến hành ở tuần thứ 31. Hiện sức khỏe của cả hai mẹ con đều ổn định. Được biết, đây là lần mang thai thứ ba của người bệnh, sau hai lần thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) thất bại.
Lao màng não là thể lao cực kỳ nguy hiểm.
Đường lây truyền của bệnh
Phương thức xâm nhập của vi khuẩn lao là thông qua các giọt bắn từ người bệnh truyền sang người lành qua giao tiếp, ho, hắt hơi... Thông qua cơ chế lây nhiễm này, có thể thấy rằng lao màng não hoàn toàn có khả năng lây nhiễm từ người sang người.
Không chỉ lây qua không khí, vi khuẩn lao còn có thể tồn tại trên các bề mặt có dính tiết dịch của người bệnh như đồ dùng cá nhân, đồ ăn… Vì vậy, người bệnh cần được cách ly để tránh lây nhiễm cho cộng đồng cho đến khi khỏi bệnh hoàn toàn.
Vi khuẩn khi đi vào cơ thể qua đường thở sẽ ẩn nấp và sinh sôi trong phổi. Giai đoạn đầu cơ thể chưa phát bệnh nên rất khó phát hiện triệu chứng. Khi sức đề kháng suy giảm, vi khuẩn lao sẽ phát triển mạnh, từ phổi lan theo đường máu đến các cơ quan khác. Khi tấn công vào màng não, vi khuẩn sẽ hình thành các ổ áp xe nhỏ (lao vi mô).
Các ổ áp xe này sau đó có thể bị vỡ, gây viêm màng não do vi khuẩn lao. Thời gian xảy ra tình trạng này có thể ngay lập tức hoặc sau vài tuần, vài tháng, thậm chí vài năm kể từ thời điểm nhiễm trùng đầu tiên. Quá trình vi khuẩn tấn công gây bệnh tại màng não sẽ làm tăng áp lực nội sọ, gây tổn thương mô não và hệ thần kinh trung ương nghiêm trọng.
Triệu chứng bệnh lao màng não
Triệu chứng của viêm màng não do lao phụ thuộc vào thời điểm phát bệnh, có thể biểu hiện ít hoặc nhiều. Bệnh diễn tiến qua hai giai đoạn chính:
Giai đoạn khởi phát
Ở giai đoạn này, các triệu chứng thường xuất hiện từ từ và kéo dài trong vài tuần, bao gồm:
- Sốt nhẹ, đặc biệt vào chiều và tối.
- Mệt mỏi, ngủ kém, chán ăn, sụt cân bất thường.
- Trẻ em có biểu hiện bỏ ăn, bỏ chơi, buồn ngủ.
- Rối loạn thần kinh như mất ngủ, đau đầu, buồn nôn – ban đầu nhẹ, sau tăng dần.
- Có thể xuất hiện co giật cục bộ nhưng thoáng qua.
Giai đoạn toàn phát
Khi bệnh chuyển sang giai đoạn toàn phát, các triệu chứng trở nên rõ rệt hơn, bao gồm:
- Đau đầu âm ỉ hoặc dữ dội, tăng lên khi tiếp xúc ánh sáng hoặc tiếng động lớn.
- Sốt thường xuyên, nhất là vào buổi chiều tối.
- Đau cột sống, đau khớp, đau các chi, đau bụng.
- Buồn nôn hoặc nôn không liên quan đến thức ăn.
- Rối loạn tiêu hoá, mất kiểm soát đại tiểu tiện.
- Liệt dây thần kinh sọ, liệt tứ chi, rối loạn ý thức, rối loạn tâm thần từ nhẹ đến nặng. Trường hợp nặng có thể rơi vào hôn mê.
Các biến chứng bệnh lao màng não
Viêm màng não do lao có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như:
- Mất thị lực, thính lực.
- Co giật cục bộ.
- Tăng áp lực nội sọ.
- Tổn thương não và mô tần kinh.
- Đột quỵ và tử vong.
Biến chứng tăng áp lực nội sọ có thể khiến não bị tổn thương vĩnh viễn và không thể phục hồi. Nếu bệnh nhân thấy thị lực thay đổi kèm theo đau đầu, cần đến bác sĩ chuyên khoa khám ngay, vì đây có thể là dấu hiệu cảnh tình trạng nghiêm trọng này.
Tóm lại: Lao màng não là bệnh lý cực kỳ nguy hiểm. Triệu chứng ban đầu thường không điển hình như sốt nhẹ, mệt mỏi, sụt cân, khiến người bệnh dễ bỏ qua. Việc phát hiện muộn, đặc biệt ở các nhóm nguy cơ cao như phụ nữ mang thai hay người suy giảm miễn dịch, có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.
Vì vậy, phát hiện sớm và điều trị kịp thời là chìa khóa để sống khỏe và an toàn với căn bệnh này.
BS Nguyễn Văn Dũng
Theo Suckhoedoisong.vn